2024年2月25日发(作者:枚虹影)
l un y
u
qucnwen j
i
f
m
y
i
《论语》全文及翻译
-----------z
i
yu
e
xu
e e
sh
i
x
i
zh
i
b
u
y
i
shu
o
h
u
y du p
e
ng
z
i
yu
Mfmg
l c b
u
y
i
l
e
h
u
r e
1、子曰:“学而时习之,不亦说乎有朋自远方来,不亦乐乎人
xu
e
le ydjshichdgwe
xi
h
e
li
Exi
bu
sh
i
h
宙
yUkud
rm y
o
zh it(51
gd do he
y
i
we
kong
z
1
shu
o
译文孔子说:
z
1
yu
e
“学了又时常温习和练习,不是很愉快吗有志同道合
xi 31 y
1
r en qi db y
anl in
g
s
e
2、子曰:“ 巧言令色,鲜矣仁。”
y
i
we
kong
z
1
shuo
译文孔子说:
c
eng
z
1
yu
e
hum
ycn qi
沁
y
u
rrfin li
3
du
ixi
E
de zh ezh
o gr
e
sh
i
h
的
sh
coy
or
e
de
de
“花言巧语、满脸堆笑的,这种人是很少有仁德的。”
wu
r
i
smsh
宙
g
wu
sh
e
n we
r
e
mcu
e
bu
zhang
h
u
y
u
pe
ngyoji
ao
e
b
u
x in h
u
chu
cn
3、曾子曰:
“吾日三省吾身,为人谋而不忠乎与朋友交而不信乎传
y
i
we
ceng
z
1
shu
o
wo
m!i ti
a
dcu yao du
o
c
i
f
3
x
1
ng
z
i
j
1
we
bi
e
r en ch
u
zh
u
y
i
zu
o
sh
i
sh
i
f
cu
译文曾子说:
z
1
yu
e
“我每天都要多次反省自己:为别人出主意做事,是否”
wu
qi
u
b ao j
u
wu
qi
U a
min y
u
sh
i
er sh ei y
u
y d ji
u
y ou dm
e
zh ei
g
ya
j m z
1
sh
4、子曰:“ 君子食无求饱,居无求安,敏于事而慎于言,就有道而正焉
y
i
we
kong
z
1
shuo
译文孔子说:
z
1
yu
e
j
u
z
1
ch
i
b
u
zhu iqi
u
bao z
u
zh
u
b
u
zhu iqi
u a
y
i
zu
o
sh il in
gmin y
cn t
c
“君子吃不追求饱足,住不追求安逸,做事灵敏,言谈”
b
u
hu
ar
e
zh
i
b
u
j
1
zh
i
hu di b
u
zh
i
r en y
E
5、子曰:“ 不患人之不己知,患不知人也。”
y
i
we
kong
z
1
shuo
译文孔子说:
z
1
yu
e
b
u
p
a
me
r
e
li
aoji
e
z
i
j
1
ji
u
p
a
z
i
j
1
b
u
li
dji
e
bi
e
r en
“不怕没人了解自己,就怕自己不了解别人。”
sh
i
sa
b
3
y
i
ycn y
1
b
i
zh
i
yu
e
s
i
w
u
xi
e
6子曰:“ 《诗》三百,一言以蔽之,曰:’思无邪。’”
y
i
we
kong
z
1
shuo
译文孔子说:
z
1
yu
e
sh ij ing
san bai l in
g
wu
sh cu y
Ong
y j
u
hu
a
k
e
y
1 g d
ku
o
j
i
“《诗经》三百(零五)首,用一句话可以概括,即:
wu
sh
i
y
o
wu e
zh
i
y
u
xu
e
s ai sh
i e
l
i
s
i
sh
i e
b
u
hu
o
wu
sh
i e
zh
iti
aming
7、子曰:“ 吾十有五而志于学,三十而立,四十而不惑,五十而知天命
y
i
we
kong
z
1
shuo
译文孔子说:
z
1
yu
e
wo
sh wu
su
i
y ou zh
i
y
u
xu
e
wen s
an sh
i
su
i
d eng
l
1
y
i
shu ohu
a
“我十五岁,有志于学问;三十岁,(懂礼仪,)说话
wei
gu
er zh
i
x in k
e
y
1
wei sh
i
y
1
8、子曰:“ 温故而知新,可以为师矣。”
y
i
wen kong
z
1
shuo
f
u
x
i
ji
u
zh
i
sh
i
sh
i
ydu nenQ
ing
wu
dao x in de dongx
i
ji
u
k
e
y
1
p in
gzhe zu
o
译文孔子说:“复习旧知识时,又能领悟到新的东西,就可以凭着做
z
i
yu
e
j m z
i
zh o 甘
b
u
b
i
xi ao r enbi
廿
b
Uzho
9、 子曰:“君子周而不比,小人比而不周。”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
j
mzi
tu dn ji
e
q unzh 01
g
e b
u
hu
xi
ang g o
ji
e
xi
ar
e
h
u
xi
① ggoji
e
e bu
tu cnji
e
译文孔子说:“君子团结群众而不互相勾结,小人互相勾结而不团结
z
i
yu
e
xuee
bu
s
i
z
e
wa g
s
i e
b
u
xu
e
z
e
dai
10、 子曰:“学而不思则罔,思而不学则殆。”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
d
u
sh
u
b
usher
u
s
i
kao yu
e
xu
e
yu
e
h
u
t
u
s
i
k ao b
u
d
u
sh
u
ji
u
wu
su
o
译文孔子说:“读书不深入思考,越学越糊涂;思考不读书,就无所
z
i
yu
e
y cu hu
i
n
u
zh
i
zh
i
h
u
zh
i
zh
i
wei zh
i
zh
i
b
u
zh
i
we
b
u
zh
i
sh
i
zh
i
y
e
11、 子曰:“由,诲女知之乎!知之为知之,不知为不知,是知也。”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
zh
On gy
C
ji
ao
g e
n
i
du
i
dai zh
i
y
u
b
u
zh
i
de t
ai d
u
b
a
zh
i
dao de ji
u
sh
i
译文孔子说:“仲由,教给你对待知与不知的态度吧!知道的就是
z
i
yu
e
r
en
e
wu
x in b
u
zh
i
qi
k
e
y
e
12、 子曰:“人而无信,不知其可也。”
y
i
we
kong
z
i
shuo
r
en wu
x in y
u
b
u
zh
i
nen
g g ash
e
me
译文孔子说:“人无信誉,不知能干什么
kong
z
i
we
j
i
sh
i
b
a
y
i
wu
y
u
t
ing
sh
i
k
e
r e y
e
shu
b
u
k
e
r
eye
13、 孔子谓季氏:“八佾舞于庭,是可忍也,孰不可忍也”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
j
i
sh
i
t
a
y
dngti
az
i
de wu
daozh eir
C gz
ai z
i
j
i
de zo
ngmi
a
丨 i
wu
dao zh ey eng
译文孔子说季氏:“他用天子的舞蹈阵容在自己的宗庙里舞蹈,这样
z
i
yu
e gaj
u
l
e er
b
u
y
in a e
b
ushai
g
14、 子曰:“《关雎》,乐而不淫,哀而不伤。”
y
i
we
k&ng
z
i
shuo g
an j
u
zh epi
①
sh
i
zh
u
t
i
kuci l
e
qu
e
bug Of
en youch(C que
b
u
bei sh
① g
译文孔子说:“《关雎》这篇诗,主题快乐却不过分,忧愁却不悲伤
z
i
yu
e
ch e gsh
i
b
u
shu
o
su
i
sh
i
bu
ji cn j
i
wa g
bu
ji
u
15、 子曰:“成事不说,遂事不谏,既往不咎。”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
y
i
qi cn de sh
i
b
u
y
ao z ci p in
ghu
o
le zu
o
wen de sh
i
b
u
yao zai y
i
l tn le
译文孔子说:“以前的事不要再评说了,做完的事不要再议论了,
z
i
yu
e
ch
d
we
dao x
i
s
i
k
e
y
i
16、 子曰:“朝闻道,夕死可矣。”
y
i
wen kong
z
1
shu
o
z
So ch
印丨 i
ji
ezh ei l
1
wdn shdng
si
y
e
zhi
de
译文孔子说:“早晨理解真理,晚上死也值得。”
z
i
yu
e
j
m
z
i
y
u
y
u
y
i
xi
Sr
e
y
u
y
u
l
i
17、 子曰:“君子喻于义,小人喻于利。”
y
i
we
kong
z
i
shuo
j
m
z
i
t ongxi
S
dao y
i
xi
Sor ent oigxi ao s
i
l
i
译文孔子说:“君子通晓道义,小人通晓私利。”
z
i
yu
e
ji dnxi dnsi
q
i
yen ji
a
b
u
xi dn er
n
百
z
i
x ing
y
e
18、 子曰:“见贤思齐焉,见不贤而内自省也。”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
ji
a
daoxi dn r
en y
aoxi
a g
t
e
k dnqi
ji end 0) bu
xi
印
der
en y
a
f
a
x in
g
z
i
j
i
译文孔子说:“见到贤人,要向他看齐;见到不贤的人,要反省自己
z
i
yu
e
xi
u
mu
b
u
k
e
di
eye
f en t
u
zhiqi
d g
b
u
ke
wm
ye
yu
yu
y
u
he
zhu
19、 子曰:“朽木不可雕也,粪土之墙不可圬也,于予与何诛”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
xi
u
mu
wu
f
a
di
eozhu
o
f en t
u
de qi cn
g
b
i
wu
f
a
f
e
shu
e
won
e g
nd
t
e
z
eya g
译文孔子说:“朽木无法雕琢,粪土的墙壁无法粉刷,我能拿他怎样
z
i
yu
e
min
e
h ao xu
e
b
u
ch
i
xi
a
we
sh
i
y
i
wei zh
i
wen y
e
20、 子曰:“敏而好学,不耻下问,是以谓之’文’也。”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
l in
g
min y
du hao xu
e
xi
a g
b
i
z
i
j
i
xu
e
we
ch
e
de r
eq
i g aosh bu
ju
e
de me
译文孔子说:“灵敏又好学,向比自己学问差的人请教时,不觉得没
j
i
wen z
i
sen s
i e
hdux ing
z
i
wen zh
i
yu
e
zai s
i
k
e
y
i
21、 季文子三思而后行。子闻之,曰:“再,斯可矣。”
z
i
yu
e
ning
wu
z
i
b en
g
y ou d ao z
e
zh
i
beg
wu
dao z
e
y
u
q
i
zh
i
k
e
j
i
y
e
q
i
y
u
b
u
k
e
22、 子曰:“宁武子,邦有道则智,邦无道则愚。其智可及也,其愚不可
y
i
we
kong
z
i
shu
o
n ing
wu
z
i
zh
e
r
en
g o
ji
e
t
ai p ingsh
i
ji
ucongming g o
ji
e
h
unlu
a
sh ji
u
译文孔子说:“宁武子这人,国家太平时,就聪明,国家混乱时,就
z
i
yu
e
zh
i
sh
e gwei ze
ye
wei sh
engzh
i
z
e
sh
i
we
zh
i
b in b in r cn hdu j
un z
i
23、 子曰:“质胜文则野,文胜质则史。文质彬彬,然后君子。”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
y
ger
印
de nei z
ai zh
i
p
u
sh
e g gud
wa
z
a
de wen c
S
ji
u
hu
i
c
u
ye
wee
S
译文孔子说:“一个人的内在质朴胜过外在的文采就会粗野,文采”
z
i
yu
e
zh
i
zh
i
zh
e
b
u
r
u
hao zh
i
zh
e
hao zh
i
zh
e
b
u
r
u
l
e
zh
i
zh
e
24、 子曰:“知之者不如好之者,好之者不如乐之者。”
y
i
we
kong
z
i
shuo
zh
i
dao xu
e
x b
u
r
u
x
i
huenxu
e
x x
i
hu dn xue
x
i
b
u
r
u
y
i
xu
e
x wei ku a l
e
译文孔子说:“知道学习不如喜欢学习,喜欢学习不如以学习为快乐
z
i
yu
e
zh
i
zh
e
l
e
shu
1
r en zh
e
l
e
sh
an zh
i
zh
edong
r
印
zh
ej ing
zh
i
zh
e
l
e
r en zh
esh
du
25、 子曰:“智者乐水,仁者乐山;智者动,仁者静;智者乐,仁者寿。
y
i
we
k&ng
z
1
shu
o
mingzh
i
de r
印
x
1
hu
①shu
1
r en c
1
de r en x
1
huash
①
mingzh
i
de r e haodong
译文孔子说:“明智的人喜欢水,仁慈的人喜欢山;明智的人好动,
z
1
yu
e
mo
e sh
i
zh
i
xu
e
er b
u
yen hu
i
r
印
b
uju di h
e
y
cu
y
u
wo
z a
26、 子曰:“默而识之,学而不厌,诲人不倦,何有于我哉”
y
i
we
kong
z
1
shu
o
ji
①
gzh
i
sh
i
nd
j
i
z
d
x
n
xu
e
x
i
sh
i
bu g m
d
d
mdn zu
ji co r ei sh
i
bu
译文孔子说:“将知识默记在心,学习时,不感到满足;教人时,不
z
1
yu
e
b
u
f
en b
u
q
1
b
u
f
ei b
u
f
a
j
u
y
i
y
u
b
u
y
1
san y
u
f
m
z
e
b
u
f
u
y
e
27、 子曰:“不愤不启、不悱不发,举一隅不以三隅反,则不复也。”
y
i
we
kong
z
1
shu
o
b
u
dao t
a
k
u
s
i
mingxi
m
gsh
i
bu
q
u
q
1
f
a
bu
ddyu
shu
o
wu
y
u
sh
i
bu
译文孔子说:“不到他苦思冥想时,不去启发;不到欲说无语时,不”
z
1
z
C
q
i
wen sh dD s
a
yu
e
b
u
zh
i
r cu wei yu
e
b
u
t
u
we
l
e
zh
i
zh
i
y
u
s
i
y
e
28、 子在齐闻《韶》,三月不知肉味。曰:“不图为乐之至于斯也。”
y
i
we
kong
z
1
zd
q
i gu
ot
ing
sh d l
e
hmozhm
gsh iji
anch
i
r
d
bu
ju
e
z
i
we
t
a
shu
o
me
译文孔子在齐国听《韶乐》,好长时间吃肉不觉滋味。他说:“没
y
e g ogwe
kong
z
1
y
u
z
1
l
u
z
1
l
u
b
u
du
i
z
1
yu
e
r
u
x
i
b
u
yu
e
q
i
wei r
eny
e
f
a
f
en
29、 叶公问孔子于子路,子路不对。子曰:“汝奚不曰:其为人也,发愤”
y
i
we
y
e g
ng
we
z
1
l
u
ken
g
z
1
sh
i
zenydng
de r
en z
1
l
u
b
u
hu
i
d
d
kong
z
1
shu
o
n
1
z
en me
译文叶公问子路:孔子是怎样的人,子路不回答。孔子说:“你怎么
z
1
yu
e
s
ar
en x in
g
b
i
you wo
sh
i
ya
z
e
q
i
shCzhee
con gzh
i
q
i
b
u
sh di zh
e
er
g m
zh
i
30、 子曰:“三人行,必有我师焉。择其善者而从之,其不善者而改之
y
i
we
kong
z
1
shuo
san r
en z cu l
u
b
i
yoke
zu
d
we
wo
de l ao sh
i
de r
en xumi z
e
t
a
de youdi
m
译文孔子说:“三人走路,必有可作为我的老师的人。选择他的优点
z
1
y
1
s
i
ji
C
we
x in
g
zh m
g
x
i
31、 子以四教:文、行、忠、信。
y
i
we
kong
z
1
ji coxu
e
y cu s
i
xi
C gn
e
r
O g
we
xi
an p
1
x
M g
zh
on
gch
e g
x in sh
i
译文孔子教学有四项内容:文献、品行、忠诚、信实。
z
1
yu
e
j
m
z
1
t
mndCngCg
xi
mr
ezhmg
q
i
q
i
32、 子曰:“君子坦荡荡,小人长戚戚。”
y
i
we
kong
z
1
shuo
j
m
z
1
xi
o gudiku mgum g
xi
m
r
e
youch
o
be
sh
a g
译文孔子说:“君子胸怀宽广,小人忧愁悲伤。”
ceng
z
1
y
cn
yu
e
ni aozh
iji
m g
s
1
q
i
min
g
ye d
r
旳
zhlji
ang
si
q
i
yen ye
shdn
33、 曾子言曰:“鸟之将死,其鸣也哀;人之将死,其言也善。”
y
i
we
ceng
z
i
shu
o
ni abji
m g
s
i
sh ji cosh en
gd cu hei bei
d
r en ku d si
sh
i
shu
ohu
a
dou hen shcnli dn
g
译文曾子说:“鸟将死时,叫声都很悲哀;人快死时,说话都很善良
ceng
z
i
yu
e
sh
i
b
u
k
e
y
i
b
u
hong
y
i
r en zh
dn
ged
d
yu
an r
eyi
wei j
i
r
的
b
u
y
i
zh ong
h
u
34、 曾子曰:“士不可以不弘毅,任重而道远。仁以为己任,不亦重乎
y
i
we
ceng
z
i
shu
o
sh
i
b
u
k
e
y
i
b
u
hong
dag dgi
dge
y cu y
i
l
i
ynwe
t
a
z
e
r
e
zh on
g
d
a
译文曾子说:“士不可以不弘大刚强而有毅力,因为他责任重大,
z
i
yu
e
b
u
zdqi
wei b
u
rrbu q zh
en
g
35、 子曰:“不在其位,不谋其政。”
y
i
we
k&ng
z
i
shuo
b
u
zai n
a ge wei zh ish
d g
ji
u
bu
y Oxi
a g
n
a ge
we
zh ish di
g
de sh
i
译文孔子说:“不在那个位置上,就不要想那个位置上的事。”
z
i
yu
e
hdshe g
k
e
we
y
①
zh
i
l
d
zh
e
zh
i
bu
r
u
j n ye
36、 子曰:“后生可畏,焉知来者之不如今也”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
ni
dq
in
gr
en sh
i
zh
i
d
e
j in
g
wei de zei me ji
u
zh
i
ddo h
Ou y
i
dai b
u
r
u
qi cn y
i
da
译文孔子说:“年轻人是值得敬畏的,怎么就知道后一代不如前一代
z
i
yu
e
s
m
j
an k
e
du
oshu
ai y
e
p
i
f
u
bu
ke
du
o
zh
i
ye
37、 子曰:“三军可夺帅也,匹夫不可夺志也。”
y
i
we
kong
z
i
shuo
san j
un k
e
y
i
b
o
du
o
zh
ushua
p
i
f
a
bu
ke
bo
du
o
zh
ixi
ang
译文孔子说:“三军可以剥夺主帅,匹夫不可剥夺志向。”
z
i
yu
e
zh
i
zh
e
b
u
hu
o
r
en zh
e
b
u
ycu y engzh
e
b
u
j
u
38、 子曰:“智者不惑,仁者不忧,勇者不惧。”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
mingzh
i
de r
en b
u
hu
i
mi huo
r
en
a
de r
en b
u
hu
i
y cu ch du y
ong ga
de r
en
译文孔子说:“明智的人不会迷惑,仁爱的人不会忧愁,勇敢的人
z
i
yu
e
su
i
hdn r cn hOu zh
isongba
zh
i
hou di
dye
39、 子曰:“岁寒,然后知松柏之后凋也。”
y
i
we
kong
z
i
shuo
doo le h cn l
eg
de j
i
ji
e
cdi zh
i
dao songb sh
i
zu
i
h
du di
a
xi
e
de
译文孔子说:“到了寒冷的季节,才知道松柏是最后凋谢的。”
z
i
yu
e
j
a
z
i
chen
gr
e
zh
i
me
bu
ch
engr
e
zh
i e
xi
ar
en f
a
sh
i
40、 子曰:“君子成人之美,不成人之恶。小人反是。”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
j
an z
i
bangzh
u
r
en q
u
d
e
ch
en
g
j
i
b
u
cu
sh
i
r
en xi cn r
u
sh
i
b
a
xi
aor
e
xi
d gf an
译文孔子说:“君子帮助人取得成绩,不促使人陷入失败。小人相反
z
i g
n)gwen yu
e
you y
i
yen er k
e
y
1
zh
宙
eix
M
gzh
i
zh
e
hu
41、子贡问曰:“有一言而可以终身行之者乎”
z
1
yu
e
q
i
sh
u
h
u
j
1
su
o
b
u
y
u
wu
sh
i
y
u
r
e
子曰:“其恕乎! 己所不欲,勿施于人。”
译文子贡问孔子:
y
i
we
z
1 g
n)gw*
kong
z
1
k eng
z
1
shu
o
y
cu
mei you y
i
j
u
hua
k
e
y
1
f en
gx
ingho gh
eng
“有没有一句话可以奉行终生”
n
a
ji
u
sh
i
sh
u
le z
i
j
1
zu
o
b
u
dao de sh
i
b
u
y
aoqi
e
gsh
i
ji
a
z d bi
e
r
旳
孔子说:“那就是’恕’了,自己做不到的事,不要强施加在别人
z
1
xi
a
yu
e
sh
i e
y
o
z
e
xu
e
xu
e
er y ou z
e
sh
i
42、子夏曰:“仕而优则学,学而优则仕。”
y
i
we
z
1
xi
ashu
o
zuOgayO
y
u
l
i
sh
i
ji
u
q
u
xu
e
x
i
xu
e
x
i
n
eg g 0
y cu r en you y
u
sh
i
ji
u
译文子夏说:“做官有余力时就去学习,学习能够游刃有余时就。
2024年2月25日发(作者:枚虹影)
l un y
u
qucnwen j
i
f
m
y
i
《论语》全文及翻译
-----------z
i
yu
e
xu
e e
sh
i
x
i
zh
i
b
u
y
i
shu
o
h
u
y du p
e
ng
z
i
yu
Mfmg
l c b
u
y
i
l
e
h
u
r e
1、子曰:“学而时习之,不亦说乎有朋自远方来,不亦乐乎人
xu
e
le ydjshichdgwe
xi
h
e
li
Exi
bu
sh
i
h
宙
yUkud
rm y
o
zh it(51
gd do he
y
i
we
kong
z
1
shu
o
译文孔子说:
z
1
yu
e
“学了又时常温习和练习,不是很愉快吗有志同道合
xi 31 y
1
r en qi db y
anl in
g
s
e
2、子曰:“ 巧言令色,鲜矣仁。”
y
i
we
kong
z
1
shuo
译文孔子说:
c
eng
z
1
yu
e
hum
ycn qi
沁
y
u
rrfin li
3
du
ixi
E
de zh ezh
o gr
e
sh
i
h
的
sh
coy
or
e
de
de
“花言巧语、满脸堆笑的,这种人是很少有仁德的。”
wu
r
i
smsh
宙
g
wu
sh
e
n we
r
e
mcu
e
bu
zhang
h
u
y
u
pe
ngyoji
ao
e
b
u
x in h
u
chu
cn
3、曾子曰:
“吾日三省吾身,为人谋而不忠乎与朋友交而不信乎传
y
i
we
ceng
z
1
shu
o
wo
m!i ti
a
dcu yao du
o
c
i
f
3
x
1
ng
z
i
j
1
we
bi
e
r en ch
u
zh
u
y
i
zu
o
sh
i
sh
i
f
cu
译文曾子说:
z
1
yu
e
“我每天都要多次反省自己:为别人出主意做事,是否”
wu
qi
u
b ao j
u
wu
qi
U a
min y
u
sh
i
er sh ei y
u
y d ji
u
y ou dm
e
zh ei
g
ya
j m z
1
sh
4、子曰:“ 君子食无求饱,居无求安,敏于事而慎于言,就有道而正焉
y
i
we
kong
z
1
shuo
译文孔子说:
z
1
yu
e
j
u
z
1
ch
i
b
u
zhu iqi
u
bao z
u
zh
u
b
u
zhu iqi
u a
y
i
zu
o
sh il in
gmin y
cn t
c
“君子吃不追求饱足,住不追求安逸,做事灵敏,言谈”
b
u
hu
ar
e
zh
i
b
u
j
1
zh
i
hu di b
u
zh
i
r en y
E
5、子曰:“ 不患人之不己知,患不知人也。”
y
i
we
kong
z
1
shuo
译文孔子说:
z
1
yu
e
b
u
p
a
me
r
e
li
aoji
e
z
i
j
1
ji
u
p
a
z
i
j
1
b
u
li
dji
e
bi
e
r en
“不怕没人了解自己,就怕自己不了解别人。”
sh
i
sa
b
3
y
i
ycn y
1
b
i
zh
i
yu
e
s
i
w
u
xi
e
6子曰:“ 《诗》三百,一言以蔽之,曰:’思无邪。’”
y
i
we
kong
z
1
shuo
译文孔子说:
z
1
yu
e
sh ij ing
san bai l in
g
wu
sh cu y
Ong
y j
u
hu
a
k
e
y
1 g d
ku
o
j
i
“《诗经》三百(零五)首,用一句话可以概括,即:
wu
sh
i
y
o
wu e
zh
i
y
u
xu
e
s ai sh
i e
l
i
s
i
sh
i e
b
u
hu
o
wu
sh
i e
zh
iti
aming
7、子曰:“ 吾十有五而志于学,三十而立,四十而不惑,五十而知天命
y
i
we
kong
z
1
shuo
译文孔子说:
z
1
yu
e
wo
sh wu
su
i
y ou zh
i
y
u
xu
e
wen s
an sh
i
su
i
d eng
l
1
y
i
shu ohu
a
“我十五岁,有志于学问;三十岁,(懂礼仪,)说话
wei
gu
er zh
i
x in k
e
y
1
wei sh
i
y
1
8、子曰:“ 温故而知新,可以为师矣。”
y
i
wen kong
z
1
shuo
f
u
x
i
ji
u
zh
i
sh
i
sh
i
ydu nenQ
ing
wu
dao x in de dongx
i
ji
u
k
e
y
1
p in
gzhe zu
o
译文孔子说:“复习旧知识时,又能领悟到新的东西,就可以凭着做
z
i
yu
e
j m z
i
zh o 甘
b
u
b
i
xi ao r enbi
廿
b
Uzho
9、 子曰:“君子周而不比,小人比而不周。”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
j
mzi
tu dn ji
e
q unzh 01
g
e b
u
hu
xi
ang g o
ji
e
xi
ar
e
h
u
xi
① ggoji
e
e bu
tu cnji
e
译文孔子说:“君子团结群众而不互相勾结,小人互相勾结而不团结
z
i
yu
e
xuee
bu
s
i
z
e
wa g
s
i e
b
u
xu
e
z
e
dai
10、 子曰:“学而不思则罔,思而不学则殆。”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
d
u
sh
u
b
usher
u
s
i
kao yu
e
xu
e
yu
e
h
u
t
u
s
i
k ao b
u
d
u
sh
u
ji
u
wu
su
o
译文孔子说:“读书不深入思考,越学越糊涂;思考不读书,就无所
z
i
yu
e
y cu hu
i
n
u
zh
i
zh
i
h
u
zh
i
zh
i
wei zh
i
zh
i
b
u
zh
i
we
b
u
zh
i
sh
i
zh
i
y
e
11、 子曰:“由,诲女知之乎!知之为知之,不知为不知,是知也。”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
zh
On gy
C
ji
ao
g e
n
i
du
i
dai zh
i
y
u
b
u
zh
i
de t
ai d
u
b
a
zh
i
dao de ji
u
sh
i
译文孔子说:“仲由,教给你对待知与不知的态度吧!知道的就是
z
i
yu
e
r
en
e
wu
x in b
u
zh
i
qi
k
e
y
e
12、 子曰:“人而无信,不知其可也。”
y
i
we
kong
z
i
shuo
r
en wu
x in y
u
b
u
zh
i
nen
g g ash
e
me
译文孔子说:“人无信誉,不知能干什么
kong
z
i
we
j
i
sh
i
b
a
y
i
wu
y
u
t
ing
sh
i
k
e
r e y
e
shu
b
u
k
e
r
eye
13、 孔子谓季氏:“八佾舞于庭,是可忍也,孰不可忍也”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
j
i
sh
i
t
a
y
dngti
az
i
de wu
daozh eir
C gz
ai z
i
j
i
de zo
ngmi
a
丨 i
wu
dao zh ey eng
译文孔子说季氏:“他用天子的舞蹈阵容在自己的宗庙里舞蹈,这样
z
i
yu
e gaj
u
l
e er
b
u
y
in a e
b
ushai
g
14、 子曰:“《关雎》,乐而不淫,哀而不伤。”
y
i
we
k&ng
z
i
shuo g
an j
u
zh epi
①
sh
i
zh
u
t
i
kuci l
e
qu
e
bug Of
en youch(C que
b
u
bei sh
① g
译文孔子说:“《关雎》这篇诗,主题快乐却不过分,忧愁却不悲伤
z
i
yu
e
ch e gsh
i
b
u
shu
o
su
i
sh
i
bu
ji cn j
i
wa g
bu
ji
u
15、 子曰:“成事不说,遂事不谏,既往不咎。”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
y
i
qi cn de sh
i
b
u
y
ao z ci p in
ghu
o
le zu
o
wen de sh
i
b
u
yao zai y
i
l tn le
译文孔子说:“以前的事不要再评说了,做完的事不要再议论了,
z
i
yu
e
ch
d
we
dao x
i
s
i
k
e
y
i
16、 子曰:“朝闻道,夕死可矣。”
y
i
wen kong
z
1
shu
o
z
So ch
印丨 i
ji
ezh ei l
1
wdn shdng
si
y
e
zhi
de
译文孔子说:“早晨理解真理,晚上死也值得。”
z
i
yu
e
j
m
z
i
y
u
y
u
y
i
xi
Sr
e
y
u
y
u
l
i
17、 子曰:“君子喻于义,小人喻于利。”
y
i
we
kong
z
i
shuo
j
m
z
i
t ongxi
S
dao y
i
xi
Sor ent oigxi ao s
i
l
i
译文孔子说:“君子通晓道义,小人通晓私利。”
z
i
yu
e
ji dnxi dnsi
q
i
yen ji
a
b
u
xi dn er
n
百
z
i
x ing
y
e
18、 子曰:“见贤思齐焉,见不贤而内自省也。”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
ji
a
daoxi dn r
en y
aoxi
a g
t
e
k dnqi
ji end 0) bu
xi
印
der
en y
a
f
a
x in
g
z
i
j
i
译文孔子说:“见到贤人,要向他看齐;见到不贤的人,要反省自己
z
i
yu
e
xi
u
mu
b
u
k
e
di
eye
f en t
u
zhiqi
d g
b
u
ke
wm
ye
yu
yu
y
u
he
zhu
19、 子曰:“朽木不可雕也,粪土之墙不可圬也,于予与何诛”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
xi
u
mu
wu
f
a
di
eozhu
o
f en t
u
de qi cn
g
b
i
wu
f
a
f
e
shu
e
won
e g
nd
t
e
z
eya g
译文孔子说:“朽木无法雕琢,粪土的墙壁无法粉刷,我能拿他怎样
z
i
yu
e
min
e
h ao xu
e
b
u
ch
i
xi
a
we
sh
i
y
i
wei zh
i
wen y
e
20、 子曰:“敏而好学,不耻下问,是以谓之’文’也。”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
l in
g
min y
du hao xu
e
xi
a g
b
i
z
i
j
i
xu
e
we
ch
e
de r
eq
i g aosh bu
ju
e
de me
译文孔子说:“灵敏又好学,向比自己学问差的人请教时,不觉得没
j
i
wen z
i
sen s
i e
hdux ing
z
i
wen zh
i
yu
e
zai s
i
k
e
y
i
21、 季文子三思而后行。子闻之,曰:“再,斯可矣。”
z
i
yu
e
ning
wu
z
i
b en
g
y ou d ao z
e
zh
i
beg
wu
dao z
e
y
u
q
i
zh
i
k
e
j
i
y
e
q
i
y
u
b
u
k
e
22、 子曰:“宁武子,邦有道则智,邦无道则愚。其智可及也,其愚不可
y
i
we
kong
z
i
shu
o
n ing
wu
z
i
zh
e
r
en
g o
ji
e
t
ai p ingsh
i
ji
ucongming g o
ji
e
h
unlu
a
sh ji
u
译文孔子说:“宁武子这人,国家太平时,就聪明,国家混乱时,就
z
i
yu
e
zh
i
sh
e gwei ze
ye
wei sh
engzh
i
z
e
sh
i
we
zh
i
b in b in r cn hdu j
un z
i
23、 子曰:“质胜文则野,文胜质则史。文质彬彬,然后君子。”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
y
ger
印
de nei z
ai zh
i
p
u
sh
e g gud
wa
z
a
de wen c
S
ji
u
hu
i
c
u
ye
wee
S
译文孔子说:“一个人的内在质朴胜过外在的文采就会粗野,文采”
z
i
yu
e
zh
i
zh
i
zh
e
b
u
r
u
hao zh
i
zh
e
hao zh
i
zh
e
b
u
r
u
l
e
zh
i
zh
e
24、 子曰:“知之者不如好之者,好之者不如乐之者。”
y
i
we
kong
z
i
shuo
zh
i
dao xu
e
x b
u
r
u
x
i
huenxu
e
x x
i
hu dn xue
x
i
b
u
r
u
y
i
xu
e
x wei ku a l
e
译文孔子说:“知道学习不如喜欢学习,喜欢学习不如以学习为快乐
z
i
yu
e
zh
i
zh
e
l
e
shu
1
r en zh
e
l
e
sh
an zh
i
zh
edong
r
印
zh
ej ing
zh
i
zh
e
l
e
r en zh
esh
du
25、 子曰:“智者乐水,仁者乐山;智者动,仁者静;智者乐,仁者寿。
y
i
we
k&ng
z
1
shu
o
mingzh
i
de r
印
x
1
hu
①shu
1
r en c
1
de r en x
1
huash
①
mingzh
i
de r e haodong
译文孔子说:“明智的人喜欢水,仁慈的人喜欢山;明智的人好动,
z
1
yu
e
mo
e sh
i
zh
i
xu
e
er b
u
yen hu
i
r
印
b
uju di h
e
y
cu
y
u
wo
z a
26、 子曰:“默而识之,学而不厌,诲人不倦,何有于我哉”
y
i
we
kong
z
1
shu
o
ji
①
gzh
i
sh
i
nd
j
i
z
d
x
n
xu
e
x
i
sh
i
bu g m
d
d
mdn zu
ji co r ei sh
i
bu
译文孔子说:“将知识默记在心,学习时,不感到满足;教人时,不
z
1
yu
e
b
u
f
en b
u
q
1
b
u
f
ei b
u
f
a
j
u
y
i
y
u
b
u
y
1
san y
u
f
m
z
e
b
u
f
u
y
e
27、 子曰:“不愤不启、不悱不发,举一隅不以三隅反,则不复也。”
y
i
we
kong
z
1
shu
o
b
u
dao t
a
k
u
s
i
mingxi
m
gsh
i
bu
q
u
q
1
f
a
bu
ddyu
shu
o
wu
y
u
sh
i
bu
译文孔子说:“不到他苦思冥想时,不去启发;不到欲说无语时,不”
z
1
z
C
q
i
wen sh dD s
a
yu
e
b
u
zh
i
r cu wei yu
e
b
u
t
u
we
l
e
zh
i
zh
i
y
u
s
i
y
e
28、 子在齐闻《韶》,三月不知肉味。曰:“不图为乐之至于斯也。”
y
i
we
kong
z
1
zd
q
i gu
ot
ing
sh d l
e
hmozhm
gsh iji
anch
i
r
d
bu
ju
e
z
i
we
t
a
shu
o
me
译文孔子在齐国听《韶乐》,好长时间吃肉不觉滋味。他说:“没
y
e g ogwe
kong
z
1
y
u
z
1
l
u
z
1
l
u
b
u
du
i
z
1
yu
e
r
u
x
i
b
u
yu
e
q
i
wei r
eny
e
f
a
f
en
29、 叶公问孔子于子路,子路不对。子曰:“汝奚不曰:其为人也,发愤”
y
i
we
y
e g
ng
we
z
1
l
u
ken
g
z
1
sh
i
zenydng
de r
en z
1
l
u
b
u
hu
i
d
d
kong
z
1
shu
o
n
1
z
en me
译文叶公问子路:孔子是怎样的人,子路不回答。孔子说:“你怎么
z
1
yu
e
s
ar
en x in
g
b
i
you wo
sh
i
ya
z
e
q
i
shCzhee
con gzh
i
q
i
b
u
sh di zh
e
er
g m
zh
i
30、 子曰:“三人行,必有我师焉。择其善者而从之,其不善者而改之
y
i
we
kong
z
1
shuo
san r
en z cu l
u
b
i
yoke
zu
d
we
wo
de l ao sh
i
de r
en xumi z
e
t
a
de youdi
m
译文孔子说:“三人走路,必有可作为我的老师的人。选择他的优点
z
1
y
1
s
i
ji
C
we
x in
g
zh m
g
x
i
31、 子以四教:文、行、忠、信。
y
i
we
kong
z
1
ji coxu
e
y cu s
i
xi
C gn
e
r
O g
we
xi
an p
1
x
M g
zh
on
gch
e g
x in sh
i
译文孔子教学有四项内容:文献、品行、忠诚、信实。
z
1
yu
e
j
m
z
1
t
mndCngCg
xi
mr
ezhmg
q
i
q
i
32、 子曰:“君子坦荡荡,小人长戚戚。”
y
i
we
kong
z
1
shuo
j
m
z
1
xi
o gudiku mgum g
xi
m
r
e
youch
o
be
sh
a g
译文孔子说:“君子胸怀宽广,小人忧愁悲伤。”
ceng
z
1
y
cn
yu
e
ni aozh
iji
m g
s
1
q
i
min
g
ye d
r
旳
zhlji
ang
si
q
i
yen ye
shdn
33、 曾子言曰:“鸟之将死,其鸣也哀;人之将死,其言也善。”
y
i
we
ceng
z
i
shu
o
ni abji
m g
s
i
sh ji cosh en
gd cu hei bei
d
r en ku d si
sh
i
shu
ohu
a
dou hen shcnli dn
g
译文曾子说:“鸟将死时,叫声都很悲哀;人快死时,说话都很善良
ceng
z
i
yu
e
sh
i
b
u
k
e
y
i
b
u
hong
y
i
r en zh
dn
ged
d
yu
an r
eyi
wei j
i
r
的
b
u
y
i
zh ong
h
u
34、 曾子曰:“士不可以不弘毅,任重而道远。仁以为己任,不亦重乎
y
i
we
ceng
z
i
shu
o
sh
i
b
u
k
e
y
i
b
u
hong
dag dgi
dge
y cu y
i
l
i
ynwe
t
a
z
e
r
e
zh on
g
d
a
译文曾子说:“士不可以不弘大刚强而有毅力,因为他责任重大,
z
i
yu
e
b
u
zdqi
wei b
u
rrbu q zh
en
g
35、 子曰:“不在其位,不谋其政。”
y
i
we
k&ng
z
i
shuo
b
u
zai n
a ge wei zh ish
d g
ji
u
bu
y Oxi
a g
n
a ge
we
zh ish di
g
de sh
i
译文孔子说:“不在那个位置上,就不要想那个位置上的事。”
z
i
yu
e
hdshe g
k
e
we
y
①
zh
i
l
d
zh
e
zh
i
bu
r
u
j n ye
36、 子曰:“后生可畏,焉知来者之不如今也”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
ni
dq
in
gr
en sh
i
zh
i
d
e
j in
g
wei de zei me ji
u
zh
i
ddo h
Ou y
i
dai b
u
r
u
qi cn y
i
da
译文孔子说:“年轻人是值得敬畏的,怎么就知道后一代不如前一代
z
i
yu
e
s
m
j
an k
e
du
oshu
ai y
e
p
i
f
u
bu
ke
du
o
zh
i
ye
37、 子曰:“三军可夺帅也,匹夫不可夺志也。”
y
i
we
kong
z
i
shuo
san j
un k
e
y
i
b
o
du
o
zh
ushua
p
i
f
a
bu
ke
bo
du
o
zh
ixi
ang
译文孔子说:“三军可以剥夺主帅,匹夫不可剥夺志向。”
z
i
yu
e
zh
i
zh
e
b
u
hu
o
r
en zh
e
b
u
ycu y engzh
e
b
u
j
u
38、 子曰:“智者不惑,仁者不忧,勇者不惧。”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
mingzh
i
de r
en b
u
hu
i
mi huo
r
en
a
de r
en b
u
hu
i
y cu ch du y
ong ga
de r
en
译文孔子说:“明智的人不会迷惑,仁爱的人不会忧愁,勇敢的人
z
i
yu
e
su
i
hdn r cn hOu zh
isongba
zh
i
hou di
dye
39、 子曰:“岁寒,然后知松柏之后凋也。”
y
i
we
kong
z
i
shuo
doo le h cn l
eg
de j
i
ji
e
cdi zh
i
dao songb sh
i
zu
i
h
du di
a
xi
e
de
译文孔子说:“到了寒冷的季节,才知道松柏是最后凋谢的。”
z
i
yu
e
j
a
z
i
chen
gr
e
zh
i
me
bu
ch
engr
e
zh
i e
xi
ar
en f
a
sh
i
40、 子曰:“君子成人之美,不成人之恶。小人反是。”
y
i
we
kong
z
i
shu
o
j
an z
i
bangzh
u
r
en q
u
d
e
ch
en
g
j
i
b
u
cu
sh
i
r
en xi cn r
u
sh
i
b
a
xi
aor
e
xi
d gf an
译文孔子说:“君子帮助人取得成绩,不促使人陷入失败。小人相反
z
i g
n)gwen yu
e
you y
i
yen er k
e
y
1
zh
宙
eix
M
gzh
i
zh
e
hu
41、子贡问曰:“有一言而可以终身行之者乎”
z
1
yu
e
q
i
sh
u
h
u
j
1
su
o
b
u
y
u
wu
sh
i
y
u
r
e
子曰:“其恕乎! 己所不欲,勿施于人。”
译文子贡问孔子:
y
i
we
z
1 g
n)gw*
kong
z
1
k eng
z
1
shu
o
y
cu
mei you y
i
j
u
hua
k
e
y
1
f en
gx
ingho gh
eng
“有没有一句话可以奉行终生”
n
a
ji
u
sh
i
sh
u
le z
i
j
1
zu
o
b
u
dao de sh
i
b
u
y
aoqi
e
gsh
i
ji
a
z d bi
e
r
旳
孔子说:“那就是’恕’了,自己做不到的事,不要强施加在别人
z
1
xi
a
yu
e
sh
i e
y
o
z
e
xu
e
xu
e
er y ou z
e
sh
i
42、子夏曰:“仕而优则学,学而优则仕。”
y
i
we
z
1
xi
ashu
o
zuOgayO
y
u
l
i
sh
i
ji
u
q
u
xu
e
x
i
xu
e
x
i
n
eg g 0
y cu r en you y
u
sh
i
ji
u
译文子夏说:“做官有余力时就去学习,学习能够游刃有余时就。